Việc Nga thiếu tàu và các thương nhân ngũ cốc phương Tây giảm mong muốn kinh doanh với Moscow đang làm tăng thêm chi phí vận chuyển lúa mì của Nga, đặc biệt trong tình hình biển Đen căng thẳng.

Theo hãng tin Reuters hôm 8-8, ông Eduard Zernin, người đứng đầu Liên minh Các Nhà xuất khẩu ngũ cốc của Nga, cho rằng khả năng gia tăng "các biện pháp trừng phạt ẩn" có thể dẫn đến tăng chi phí vận chuyển và bảo hiểm đối với Nga.

Ông Zernin cho rằng điều này sẽ được phản ánh trong mức giá của lúa mì và các loại ngũ cốc khác trên thị trường thế giới. Mặc dù hoạt động xuất khẩu nông sản không phải chịu lệnh trừng phạt trực tiếp của châu Âu và Mỹ liên quan cuộc xung đột ở Ukraine nhưng Moscow cho rằng các hạn chế đối với ngân hàng và những cá nhân Nga là "biện pháp trừng phạt ngầm" lên thương mại thực phẩm.

Các rủi ro tài chính và an ninh liên quan đến giao thương với Nga càng phức tạp hơn bởi sự sụp đổ của hành lang Biển Đen, từ đó làm tăng chi phí vận chuyển hàng hóa của Moscow. Điều này buộc Nga tìm đến các tàu cũ hơn và nhỏ hơn vốn do những nhà khai thác vận tải biển ít uy tín hơn vận hành.

Các nguồn tin cho biết tình hình đang làm dấy lên hoài nghi về việc liệu Nga có thể duy trì tốc độ xuất khẩu kỷ lục hay không và nếu điều này không được giải quyết có thể đẩy giá lúa mì toàn cầu lên cao hơn. Năm ngoái, Nga đã xuất khẩu một lượng lúa mì cao kỷ lục bằng các tàu được thuê từ các công ty và thương nhân quốc tế.

Dù hoạt động xuất khẩu vẫn mạnh mẽ nhưng trong vài tháng qua, Nga đã phải tự vận chuyển hàng hóa nhiều hơn, ngày càng phụ thuộc vào "đội tàu bóng tối" gồm các tàu cũ thường do các công ty có trụ sở tại Thổ Nhĩ Kỳ và Trung Quốc vận hành - theo 3 nguồn tin trong ngành vận tải biển.

3 nguồn tin bảo hiểm hàng hải tiết lộ bảo hiểm dành cho các tàu đi đến các cảng Biển Đen của Nga hiện tốn hàng chục ngàn USD mỗi ngày. Đáng chú ý, mức phí tăng cao hơn sau cuộc tấn công của Nga vào các tuyến đường thủy khác của Ukraine qua sông Danube trong những ngày gần đây và phản ứng của Kiev.

Theo dữ liệu từ nền tảng hàng hải Shipfix, các yêu cầu thuê tàu của Nga đã tăng gấp đôi, lên 257 con tàu vào tháng 7 so với cùng kỳ năm ngoái. Bộ Nông nghiệp Nga vào tháng 12-2022 đã công bố kế hoạch đóng một đội gồm 61 tàu chở ngũ cốc mới với lý do áp lực từ lệnh trừng phạt và nhiều hãng vận tải quốc tế từ chối hợp tác với Nga.

Ukraine đáp trả tới cùng

Tổng thống Volodymyr Zelensky cho biết trong một video được công bố hôm 8-8 rằng Ukraine sẽ chống lại Nga ở biển Đen để đảm bảo lãnh hải không bị phong tỏa và có thể xuất nhập khẩu ngũ cốc cũng như các hàng hóa khác.

Ông Zelensky nhấn mạnh: "Nếu Nga tiếp tục kiểm soát biển Đen bên ngoài lãnh hải của họ, phong tỏa hoặc nhắm bắn vào chúng tôi lần nữa, phóng tên lửa vào cảng của chúng tôi, Ukraine sẽ làm tương tự. Đây là sự phòng vệ chính đáng".

Ông Zelensky cảnh báo dù Ukraine không có nhiều tàu nhưng Nga nên hiểu rõ rằng khi cuộc xung đột kết thúc, họ cũng sẽ không còn tàu nào. Tổng thống Ukraine cũng đã kêu gọi Nga ngừng bắn tên lửa và không kích các cảng của Ukraine, đồng thời cho phép hoạt động thương mại diễn ra.