Thượng tướng Nguyễn Tân Cương, Tổng Tham mưu trưởng QĐND Việt Nam, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng

Chiều 14/2, Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) thảo luận, cho ý kiến về một số nội dung của dự thảo Luật Phòng thủ dân sự (PTDS).

Báo cáo do Chủ nhiệm Uỷ ban Quốc phòng và An ninh (UBQPAN) Lê Tấn Tới trình bày cho biết, một số ý kiến đề nghị cân nhắc không quy định Quỹ PTDS hay hợp nhất các quỹ, vì dễ trùng lắp nguồn thu, chồng chéo với các quỹ đã có trong luật chuyên ngành

Bên cạnh đó, có ý kiến đề nghị chỉ quy định việc thành lập quỹ, còn các nội dung khác giao cấp có thẩm quyền quy định chi tiết.

Theo ông Lê Tấn Tới, vấn đề này có 2 loại ý kiến:

Loại ý kiến thứ nhất đề nghị cho giữ như dự thảo Luật Chính phủ trình, vì cho rằng, hoạt động PTDS có phạm vi rất rộng, liên quan đến nhiều lĩnh vực đời sống xã hội, xử lý những vấn đề quan trọng tầm quốc gia.

Quỹ thực hiện trên nguyên tắc tự nguyện, không bắt buộc; được sử dụng trong điều kiện nguồn ngân sách nhà nước (NSNN) không đáp ứng kịp thời, trong khi yêu cầu tài chính, nguồn lực khi có sự cố, thảm họa xảy ra là rất lớn, cấp thiết.

Loại ý kiến thứ hai đề nghị bỏ quy định này, vì lý do hằng năm ngân sách thường xuyên đã bố trí gồm cả nguồn dự toán ngân sách và nguồn dự phòng để thực hiện các nhiệm vụ chi cho phòng chống thiên tai, dịch bệnh…

Mặt khác, nhiệm vụ chi của Quỹ PTDS trong một số trường hợp có thể trùng với nhiệm vụ chi của NSNN.

Bên cạnh đó, hiệu quả của Quỹ này không cao vì khi xảy ra thiên tai sẽ cần kinh phí rất lớn, nếu để số dư ở mức nhỏ sẽ không đáp ứng được yêu cầu, còn nếu dư Quỹ lớn sẽ lãng phí vì không thường xuyên sử dụng…

Đa số ý kiến trong Thường trực UBQPAN đề nghị không quy định Quỹ PTDS mà thiết kế phương án hình thành quỹ trong trường hợp thật sự cần thiết.

Trên cơ sở đó, UBQPAN đã xây dựng hai phương án xin ý kiến UBTVQH, trong đó:

Phương án 1, giữ quy định về Quỹ PTDS như dự thảo Chính phủ trình

Phương án 2, bỏ Điều 44 dự thảo Luật Chính phủ trình (Quỹ PTDS) và sửa điểm b khoản 2 Điều 43 (Tài chính, lực lượng, phương tiện, dữ trữ cho PTDS) thành: Trong trường hợp cấp bách, Thủ tướng Chính phủ quyết định thành lập quỹ theo quy định của pháp luật để quản lý, sử dụng cho hoạt động phòng chống, khắc phục hậu quả thảm họa, sự cố.

Theo ông Tới, việc chỉnh sửa này xuất phát từ kinh nghiệm của việc thành lập Quỹ vắc xin thời gian qua, thể hiện sự linh hoạt trong huy động kịp thời nguồn lực cho các tình huống đặc biệt cấp bách.

Tại phiên họp, Chủ nhiệm Uỷ ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng cùng một số đại biểu khác đồng tình phương án 2. Theo ông, UBTVQH trước đây từng giám sát các quỹ tài chính ngoài ngân sách, và thấy rằng nhiều quỹ hoạt động không hiệu quả, huy động không hiệu quả, cuối cùng cũng phụ thuộc vào NSNN, nhiều quỹ có nội dung chi trùng với nội dung chi ngân sách.

"Nội dung chi của Quỹ PTDS trùng gần như hoàn toàn với nội dung chi của Quỹ phòng chống thiên tai. Không thể có 2 quỹ ngoài ngân sách mà trùng một nội dung chi. Nếu có quỹ này nữa e là rất chồng chéo, không hiệu quả”, nhấn mạnh điều này, ông Tùng cho rằng, trường hợp cần thiết, Chính phủ thành lập các quỹ để đáp ứng yêu cầu cấp bách, phòng chống dịch bệnh hay thiên tai tại thời điểm cụ thể.

Giải trình thêm, đại diện Ban soạn thảo, Thượng tướng Nguyễn Tân Cương, Tổng Tham mưu trưởng QĐND Việt Nam, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng đề nghị nên có Quỹ PTDS thành lập ngay từ đầu, vì hoạt động PTDS có phạm vi rất rộng, liên quan nhiều đến đời sống xã hội, khi xảy ra sự cố, thảm hoạ thì gây thiệt hại rất lớn.

"Nếu chúng ta có nguồn lực trong tay thì khi xảy ra có điều kiện sử dụng nguồn đó giải quyết các vấn đề cấp thiết lúc đầu, sau đó tiếp tục huy động tiếp”, ông Cương cho hay.

Thứ trưởng Bộ Quốc phòng đơn cử thảm hoạ động đất ở Thổ Nhĩ Kỳ, Syria, nếu không có nguồn lực ngay từ đầu thì rất khó để đáp ứng. “Các quốc gia, tổ chức viện trợ cũng phải có thời gian chứ không có được ngay", Thứ trưởng Nguyễn Tân Cương lý giải.