Ukraine được cho là đã phá vỡ âm mưu thôn tính công nghệ quân sự của Trung Quốc, nhưng giờ đây họ đang đối mặt với một rắc rối nghiêm trọng, có thể phải trả giá bằng nhiều thứ.

UKRAINE GẶP RẮC RỐI NGHIÊM TRỌNG

Ukraine đang gặp rắc rối nghiệm trọng bởi phiên xét xử tại tòa án quốc tế Le Hague, sau khi các nhà đầu tư Trung Quốc của doanh nghiệp Motor Sich nộp đơn kiện.

Dưới áp lực của Mỹ, Ukraine không thể để cho Trung Quốc thâu tóm hãng động cơ máy bay Motor Sich. Ảnh: Top War

Luật sư quốc tế Nikolai Topornin cho biết, Beijing Skyrizon – một nhà đầu tư Trung Quốc đã đầu tư vào doanh nghiệp chế tạo động cơ Motor Sich của Ukraine – muốn yêu cầu Kiev bồi thường cho những thiệt hại mà họ phải hứng chịu.

Trước đó, vào năm 2016, các nhà đầu tư Trung Quốc đã mua lại 56% cổ phần của Motor Sich. Tuy nhiên, vào ngày 11/3 năm nay, Hội đồng Quốc phòng và An ninh quốc gia Ukraine đã quyết định đưa doanh nghiệp này trở lại quyền sở hữu nhà nước, đích thân Tổng thống Volodymyr Zelensky đã ký một sắc lệnh liên quan.

Hệ quả là phía Trung Quốc tuyên bố quyền lợi của họ đã bị xâm phạm.

"Chúng tôi luôn tuân thủ luật pháp và các quy định trong mọi hoạt động của mình. Chúng tôi cực lực phản đối hành vi quá mức của chính quyền Ukraine khi lạm dụng khái niệm an ninh quốc gia, chính trị hóa các hoạt động kinh tế và thương mại bình thường, lạm dụng quyền lực nhà nước và đàn áp một cách vô lý các doanh nghiệp Trung Quốc" – Phía Beijing Skyrizon nêu quan điểm.

Cùng với Beijing Skyrizon, một nhóm các nhà đầu tư từ Trung Quốc đã đâm đơn kiện Kiev, cáo buộc rằng hành vi của chính quyền Ukraine đã khiến họ bị thiệt hại số tiền lên tới 4.5 tỷ USD trong hơn 5 năm.

Trả lời phỏng vấn Báo Chính trị Nga, luật sư quốc tế Nikolai Topornin cho biết, đây sẽ là vấn đề nghiêm trọng đối với Ukraine bởi trong những trường hợp như vậy tại tòa án quốc tế, công lý thường đứng về phía các chủ sở hữu doanh nghiệp.

"Rõ ràng, đây là vấn đề bảo vệ quyền lợi của các chủ sở hữu doanh nghiệp này – những người đã bị xâm phạm quyền lợi do một sắc lệnh của Tổng thống Ukraine. Quyết định quốc hữu hóa như vậy không được ủng hộ, ngay cả khi nó được biện minh bởi một số mục đích tốt. Nhà nước Ukraine có thể sẽ chịu thiệt hại. Chúng tôi đã gặp một số trường hợp tương tự trong các vụ kiện của Liên bang Nga và sẽ không có ngoại lệ nào được đưa ra đối với Ukraine".

Theo vị luật sư, quá trình phân xử của tòa án trọng tài sẽ dựa trên các công ước khác nhau, trong đó nghiêm cấm việc lấy tài sản từ các chủ sở hữu tư nhân mà không có sự chấp thuận tương ứng. Để làm điều này một cách hợp pháp, họ phải trả tiền bồi thường hoặc đạt được thỏa thuận chung trước khi phiên xét xử diễn ra.

"Thế nhưng theo tôi thấy từ diễn tiến tình hình,thì các nhà chức trách Ukraine không đề cập tới chủ đề này, và thậm chí không nghĩ về nó. Điều này sẽ không có lợi cho họ" – Ông Topornin cho hay.

Cũng theo vị luật sư, phiên tòa này sẽ gây ra thiệt hại chính trị nghiêm trọng cho Kiev, bởi hành động của chính quyền Ukraine có thể không nhận được sự ủng hộ từ Liên minh châu Âu – tổ chức mà Kiev đã nỗ lực phấn đấu hướng tới trong một thời gian dài.

"Các đối tác trong khối hợp tác châu Âu có thể sẽ nghi ngại vấn đề này. Ukraine hiện đang cố gắng gia nhập Liên minh châu Âu, nhưng những gì đang diễn ra có thể mang lại cho họ tổn thất thương mại, chính trị và ngoại giao" – Ông Topornin nhận định.

Ngoài ra, việc vướng vào kiện tụng với các nhà đầu tư Trung Quốc sẽ ảnh hưởng tiêu cực đến uy tín của ngành công nghiệp Ukraine. Vị luật sư tin rằng, bằng hành động của mình, các nhà chức trách Ukraine sẽ xua đuổi những nhà đầu tư tiềm năng.

"Tôi không biết tại sao Ukraine lại ‘nhẹ dạ’ nhưthế. Giờ đây, ông Zelensky đã bắt đầu hành xử theo một cách rất khác thường, nhiều hành động bất chấp logic truyền thống" – Vị luật sư nêu quan điểm.

TRUNG QUỐC MƯU ĐỒ THÔN TÍNH CÔNG NGHỆ QUÂN SỰ

Trong khi đó, theo trang mạng Strategy Page, động thái quốc hữu hóa Motor Sich của chính quyền Ukraine khiến Trung Quốc rất khó chịu, nhưng lại khiến Mỹ - đồng minh chính ủng hộ Ukraine - rất hài long.

Trước đó, Washington đã áp đặt trừng phạt các công ty Trung Quốc mua cổ phần của Motor Sich bởi Mỹ lo ngại rằng nếu kiểm soát Motor Sich, Trung Quốc sẽ có thể phát triển và sản xuất động cơ phản lực, trực thăng và turbine khí hiệu suất cao.

Từ năm 2019, Trung Quốc đã cố gắng thâu tóm phần lớn cổ phần của Motor Sich. Nhiều người Ukraine lo ngại Bắc Kinh sẽ lợi dụng chính phủ tham nhũng của họ để dễ dàng thâu tóm Motor Sich.

Kiev và Washington đã nhận ra cách thức hoạt động của Trung Quốc trong các thương vụ như thế này. Nếu Bắc Kinh mua được cổ phần để nắm quyền đa số tại Motor Sich, họ có thể sẽ đánh cắp tất cả các bí mật công nghệ và cuối cùng chuyển dây chuyền sản xuất Motor Sich sang Trung Quốc.  

Ban đầu, họ sẽ thuê một số chuyên gia công nghệ Ukraine nhằm vận hành cơ chế hoạt động trơn tru hơn ở Trung Quốc nhưng sau đó Motor Sich ở Ukraine sẽ dần trở thành một chi nhánh công ty lớn hơn tại lãnh thổ Trung Quốc.

Cuối cùng, chi nhánh Ukraine sẽ "được đổi tên thành một cái gì đó" của Trung Quốc và "Motor Sich" sẽ hoàn toàn biến mất. Hầu hết người Ukraine không muốn Motor Sich rơi vào tay Trung Quốc.

Các nước châu Âu khác cũng đang xem xét các khoản đầu tư của Trung Quốc một cách cẩn thận và thường xuyên hơn.