Chiến dịch chống tham nhũng trong ngành công nghiệp than ở Trung Quốc được tiếp thêm động lực sau khi Chủ tịch Tập Cận Bình cảnh báo có thể điều tra ngược trở về hàng thập kỷ trước.

Trung Quốc "truy vết" tham nhũng đến hàng thập kỷ

Báo Bưu điện Hoa Nam Buổi sáng (SCMP) cho hay, chiến dịch nhằm vào tình trạng tham nhũng trong ngành than ở khu tự trị Nội Mông, Trung Quốc, được mở rộng phạm vi đến toàn bộ cán bộ, quan chức ở khu vực miền bắc Trung Quốc này, với hoạt động điều tra truy về các vụ án từ cách đây đến hai thập kỷ - tức giai đoạn nhiệm kỳ của các nhà lãnh đạo Giang Trạch Dân, Hồ Cẩm Đào.

Cuộc tấn công của Trung Quốc nhằm vào tham nhũng ngành than khởi động từ 1 năm trước, và mới đây đã được tiếp động lực mới khi Chủ tịch Tập Cận Bình phát biểu trước các đại biểu Quốc hội của Nội Mông rằng bất kỳ ai bị phát hiện tham nhũng sẽ phải chịu trách nhiệm.

"[Chúng ta] sẽ truy cứu bằng mọi giá và buộc trách nhiệm đối với những người lạm dụng nguồn lực quốc gia để hối lộ, trao đổi quyền-tiền bằng cách lợi dụng chức vụ trong vai trò đảng viên [đảng Cộng sản Trung Quốc] và công chức nhà nước," tờ Nhân dân Nhật báo dẫn lời ông Tập.

"Trung ương đảng đã phát động chiến dịch chống tham nhũng được 8-9 năm. [Chúng ta] đã cho thấy sự không nhân nhượng trước bất kỳ vụ án mới nào," ông Tập Cận Bình nói, đề cập các vụ án tham nhũng được phát hiện sau năm 2012 - khi ông trở thành lãnh đạo tại Đại hội 18 của đảng Cộng sản Trung Quốc tháng 11/2012.

"Giờ đây chúng ta sẽ không nhân nhượng với các vụ án cũ [trước 2012] một khi bị vạch trần. Chiến dịch chống tham nhũng của chúng ta sẽ không bao giờ kết thúc."

Ông Tập Cận Bình tham gia thảo luận với đoàn đại biểu Nội Mông, trong khuôn khổ kỳ họp Quốc hội Trung Quốc lần thứ tư Khóa XIII, ngày 5/3/2021 (Ảnh: Xinhua)

Các nhà phân tích nói ông Tập đang củng cố vai trò quản lý của đảng tại địa phương thông qua chiến dịch chống tham nhũng ở Nội Mông. Khu tự trị này là vùng sản xuất than lớn thứ hai Trung Quốc và chiếm khoảng 1/4 trữ lượng than cả nước, với sản lượng đạt 1 tỷ tấn trong năm 2019.

Truyền thông nhà nước Trung Quốc báo cáo có khoảng 676 vụ án tham nhũng liên quan đến ngành than đã bị điều tra từ năm 2018, liên quan đến 960 quan chức, bao gồm cựu Phó chủ tịch chính quyền khu tự trị Bai Xiangqun và cựu Bí thư Ủy ban chính pháp, cựu Phó chủ tịch Nhân đại Nội Mông Xing Yun.

Xing, 69 tuổi, bị kết án tử hình (tạm hoãn thi hành án) vào tháng 12/2019 với tội danh nhận hối lộ 449 triệu nhân dân tệ (khoảng 69 triệu USD). Cuộc điều tra nhằm vào Xing được khởi động 6 năm sau khi ông này nghỉ hưu.

Vụ "ngã ngựa" của Xing Yun kéo theo hàng loạt vụ bắt giữ với Yun Guangzhong, cựu Bí thư đảng ủy Ordos và Hohhot, và Yun Gongmin, cựu Tổng giám đốc công ty điện quốc doanh China Huadian Corporation.

Bai Xiangqun và Yun Guangzhong bị tuyên các bản án 16và 14 năm tù, trong khi vụ án của Yun sắp được đưa ra xét xử.

Về hưu, từ chức không còn là "hạ cánh antoàn"

Giáo sư Steve Tsang, giám đốc Viện nghiên cứu Trung Quốc của trường SOAS thuộc Đại học London, nhận định chiến dịch chống tham nhũng mở rộng cho thấy ông Tập Cận Bình sẽ không cho phép tình trạng kỷ luật lỏng lẻo và lạm dụng chức quyền ở các địa phương như Nội Mông làm ảnh hưởng đến kế hoạch "phục hưng dân tộc Trung Hoa".

"Mục tiêu phục hưng dân tộc không thể đạt được nếu bộ máy của đảng ở khu vực không thực thi chính xác những gì mà Trung ương đảng do ông Tập lãnh đạo yêu cầu," Tsang nói.

Alfred Wu, Phó giáo sư tại Trường Chính sách công Lý Quang Diệu, Đại học Quốc gia Singapore, dự báo một cuộc thanh lọc sẽ diễn ra tương tự ở các vùng và tỉnh thành khác.

"Việc thanh lọc quy mô lớn ở cấp sở, cục và quận huyện được coi là cần thiết bởi Bắc Kinh hiểu rằng đây là xương sống cho sự quản lý của đảng," ông Wu nói. "Chiến dịch ở Nội Mông có thể xem là mô hình để áp dụng tại các tỉnh thành khác."

Cảnh báo của ông Tập cũng cho thấy ông hướng đến mục tiêu buộc các quan chức "chịu trách nhiệm trọn đời" - theo một nhà nghiên cứ từ trung tâm chính sách công của Đại học Bắc Kinh.

"Nghỉ hưu và từ chức nay không còn nghĩa lý gì. Cuộc truy đuổi tham nhũng sẽ là trọn đời," nhà nghiên cứu ẩn danh nói.