Nga và Trung Quốc đã tăng cường hợp tác trong lĩnh vực quân sự, động thái mà giới quan sát cho là nhằm cùng đối phó với áp lực từ Mỹ.

Máy bay Tu-95 Nga tham gia tuần tra chung với Trung Quốc (Ảnh: AFP)

Cuộc tuần tra chiến lược chung giữa không quân Nga và Trung Quốc ngày 22/12 tại Biển Nhật Bản và Biển Hoa Đông được xem là động thái gửi thông điệp tới tình hình địa chính trị tại khu vực châu Á - Thái Bình Dương. Các chuyên gia Trung Quốc dự đoán rằng các sự kiện tương tự có thể sẽ thường xuyên diễn ra trong tương lai.

Trong cuộc tuần tra, Trung Quốc điều 4 máy bay ném bom chiến lược H-6K "để thiết lập đội hình chung" với 2 máy bay ném bom Tu-95 của Nga nhằm thực hiện "một phần trong kế hoạch hợp tác quân sự thường niên" giữa 2 nước.

Tuyên bố của Nga và Trung Quốc đều cho biết cuộc tập trận chung "có mục đích phát triển hơn nữa quan hệ hợp tác chiến lược toàn diện giữa nước trong kỷ nguyên mới, nâng cao mức độ phối hợp chiến lược của hai quân đội và khả năng hoạt động chung để cùng bảo vệ sự ổn định chiến lược toàn cầu".

Chỉ 1 tháng trước đó, Nga đưa 2 máy bay Tu-95MS thực hiện chuyến bay 8 giờ trên vùng biển trung lập ở Biển Nhật Bản và tây bắc Thái Bình Dương.

Giới chuyên gia nhận định rằng rõ ràng việc tuần tra chung với Trung Quốc là không phải là việc Nga nhất thiết phải thực hiện do Moscow đủ năng lực để làm một mình. Tuy nhiên, thông điệp của hành động này dường như là điều mà Nga để tâm tới vì nó liên quan tới các động thái mà Mỹ và các đối tác của Washington thực hiện ở khu vực.

Mỹ gia tăng sức ép

Ngày 19/12, chiến hạm USS Mustin di chuyển qua eo biển Đài Loan. Ngày 20/12, Đài Loan tổ chức tập trận bắn đạn thật ở khu vực cách 300km so với đất liền Trung Quốc.

Trong tháng này, Đài Loan hạ thủy tàu hộ tống tên lửa đầu tiên, được báo chí hòn đảo mô tả là "sát thủ diệt tàu sân bay". Cũng vào cùng tháng 12, nhóm tác chiến tàu đổ bộ Makin Island và USS Somerset tiến vào Biển Đông thực hiện nhiệm vụ tuần tra và thực hiện các cuộc diễn tập "không lên kịch bản từ trước".

Trước đó, Mỹ, Pháp và Nhật Bản đưa tàu hải quân tới Biển Philippines thực hiện các cuộc diễn tập tổng hợp tập trung vào tác chiến chống ngầm. Ngoài ra, Anh cũng lên kế hoạch đưa nhóm tác chiến tàu sân bay tới châu Á để cùng Mỹ và Nhật tập trận chung vào đầu năm sau.

Ngày 18/12, Mỹ tổ chức một cuộc họp trực tuyến với các nước thuộc nhóm "Bộ tứ Kim cương"  gồm Australia, Ấn Độ và Nhật Bản. Các bên đã bàn về "những cách thức hợp tác thực tế nhằm hỗ trợ các quốc gia dễ bị tổn thương trước các động thái kinh tế ác ý và cưỡng ép ở Ấn Độ- Thái Bình Dương". Trung Quốc từng cáo buộc Mỹ muốn thành lập NATO thu nhỏ ở Ấn Độ - Thái Bình Dương khi thúc đẩy hoạt động của "Bộ tứ Kim cương".

Với việc Mỹ gia tăng các động thái quân sự ở khu vực, giới quan sát cho rằng Nga - Trung dường như chọn cách hành động để ứng phó với áp lực ngày càng gia tăng của Washington và đối tác ở khu vực.

Trong khi đó, giới chuyên gia Trung Quốc đã thảo luận về ưu và nhược điểm của mối quan hệ liên minh quân sự Nga. Nhiều ý kiến cho rằng mô hình hợp tác Nga - Trung hiện tại là đủ để vừa phục vụ việc đối mặt với các thách thức chung trong khi tạo nên sự linh hoạt để phục vụ lợi ích riêng của mỗi bên.

Tuy nhiên, chuyên gia Yang Jin từ Học viện Khoa học Xã hội Trung Quốc cho rằng việc thiết lập liên minh quân sự hiện vẫn được coi là "phương án cuối cùng trong tình huống xấu nhất - khi Mỹ hoặc một quốc gia khác kích hoạt một cuộc chiến buộc Nga - Trung phải chiến đấu cùng nhau".

Thời báo Hoàn Cầu của Trung Quốc cũng nhận định rằng sức ép từ Mỹ và các đồng minh đã "tạo động lực bên ngoài quan trọng" cho việc tăng cường hợp tác chiến lược toàn diện Moscow - Bắc Kinh, bao gồm cả hợp tác quân sự.

Mục tiêu của việc hợp tác nhằm tạo nên "sự răn đe hiệu quả", theo Thời báo Hoàn cầu.