Lời ngỏ : Bốn nghìn năm người đàn bà Việt Nam đã chống Trung Hoa bằng váy. Nước ta phụ nữ quyết mặc váy, không chịu mặc quần như bên Tàu, nên mới có câu ca dao : “Cái trống mà thủng hai đầu/Bên ta thì có bên Tàu thì không”. Vua Minh Mạng theo văn hóa Tàu nên ra lệnh bắt đàn bà Việt Nam mặc quần: “Chiếu vua Minh Mạng ban ra/ Cấm quần không đáy người ta hãi hùng”. Váy vừa là quốc phục, vừa là thẩm mỹ dân tộc, một đặc trưng văn hóa Việt Nam. Nên, nhân ngày 8-3, đàn ông Việt ta nếu có ai hô : Váy muôn năm kể ra cũng là một hành vi yêu nước. Hồi ba tuổi, thằng con trai tôi cứ thấy mẹ mặc váy là nghịch ngợm chui vào váy mẹ hô : múa lân, múa lân. Thiết tưởng những người đàn ông Việt hôm nay cũng nên giữ lấy tinh thần thích múa lân như chú bé mê váy kia để mừng bà xã mình, nghe ra còn có ý nghĩa hơn là tặng hoa chăng ?

Sáng sáng, thường sau khi chơi vài bản nhạc trên đàn organ (thay cho đàn piano đã phải bán hồi khủng hoảng "giá-lương-tiền"), mẹ tôi lại lọ mọ tìm kính để đọc sách, báo...Hôm đó gần trưa, khi về tới nhà, tôi thấy mẹ tôi vẫn còn đang đọc say sưa một cuốn sách...Đến khi bà tháo kính ra, đôi mắt ngơ ngác buồn ngấn nước, cầm sách lên tôi mới biết đó là cuốn "Tân Nhân & Xa khơi" do Châu La Việt mới gửi tặng.(Nhật ký và Thơ-Nxb Lao động, 2013)."Mẹ có quen biết bà Tân Nhân à?". Lính tính mách bảo điều gì đó, tôi dè dặt hỏi. Mẹ tôi lặng lẽ gật đầu. Tôi hào hứng gạn hỏi. Mẹ tôi như nhìn vào một nơi rất xa. Lúc sau, bà mới chậm rãi kể lại.Và đó là những điều mà lần đầu tiên tôi mới được nghe từ mẹ tôi, giúp tôi lý giải được phần nào cái bí ẩn đeo đẳng tôi suốt mấy chục năm ròng về sức cuốn hút của một giọng hát từng làm rung động đến mê mẩn bao thế hệ người Việt...

Các bạn thân mến! Ban giám khảo bao gồm các nhà văn, nhà thơ, dịch giả Việt Nam nổi tiếng, đại diện Hội Văn học Nghệ thuật Việt Nam tại Liên bang Nga và “Quỹ hỗ trợ quảng bá văn học Nga tại Việt Nam và văn học Việt Nam tại Nga” đã tổng kết cuộc thi “Nước Nga trong trái tim tôi”. Chúng tôi xin lỗi các bạn, vì lý do kỹ thuật việc tổng kết cuộc thi đã bị hoãn chậm lại so với thời gian quy định ban đầu.

Ngay sau khi Viện Hàn lâm Thụy Điển công bố Mạc Ngôn là chủ nhân của giải Nobel Văn học năm 2012 thì tại Việt Nam có nhiều bài báo xới lại việc nhà văn này đã “dính dáng” đến cuộc chiến tranh biên giới năm 1979 với cái nhìn từ bên kia chiến tuyến qua tiểu thuyết Ma chiến hữu(1). Bất phục và gay gắt. Một tiến sĩ văn học cho rằng, tác giả Đàn hương hình, Báu vật của đời đã nợ Việt Nam một lời xin lỗi.

Lắng nghe bước chuyển của Thời Gian
Im lặng, ngập ngừng, phút Đất Trời giao cảm
Êm như tay em, rạo rực từng huyết quản
Nút không giờ: Quá Khứ gặp Tương Lai.

Gần 20 năm sau (1953), ngẫu nhiên Phùng Há và Năm Châu lại tái ngộ trên sân khấu của gánh Trần Đắc. Họ tiếp tục diễn chung trong nhiều vở tuồng. Đặc biệt với vở Mộc Quế Anh, cặp đôi này được công chúng ghi nhận là cặp bạn diễn ăn ý nhất của sân khấu cải lương vào thời điểm đó. Ngọn lửa tình âm ỉ ngày xưa nay lại có cơ hội bùng phát. Lúc này, Phùng Há đã trải qua 3 đời chồng. Ác nỗi, khi Phùng Há đang trong tình trạng độc thân thì Năm Châu lại “vướng” chuyện gia thất. Anh đang chung sống với nghệ sĩ Kim Cúc.

Ít ai biết rằng, nữ nghệ sĩ đầu tiên thủ vai Bạch Thu Hà trên sân khấu lại có những cuộc tình buồn hơn trong vở tuồng mà cô đã thủ diễn...Đó chính là “nghệ sĩ vĩ đại”: Má Bảy Phùng Há – người đã đóng vai Bạch Thu Hà đầu tiên trên sân khấu cải lương của gánh Huỳnh Kỳ vào những năm 1930 trong vở tuồng Giọt máu chung tình

Quyển sách thay đổi cuộc đời” là một phần của dự án xã hội Thư viện thông minh Samsung, do Samsung, báo Tuổi Trẻ, Nhà xuất bản Trẻ, nhà sách Fahasa cùng phối hợp thực hiện. Kỳ này giới thiệu bài viết của nhà văn Nguyên Ngọc.

Nó tên Thỉ, hình như Ngô Thỉ thì phải. Năm 1967 mình theo ba mình lên làng Dói thuộc thung lũng Chớp Ri được mấy ngày, mẹ nó cũng ôm bọc áo quần dắt nó về làng Dói. Nhà nó ở Quảng Trường, ba nó làm nghề chụp ảnh kiếm được nhiều tiền, mẹ nó xinh gái hát hay, gọi là gia đình hạnh phúc. Không ngờ ba nó theo một cô ở Quảng Tùng, cô này xấu oẳng lại lắm mồm, suốt ngày nhảy về Quảng Trường đánh ghen với mẹ nó. Uất quá mẹ nó li dị chồng, dắt nó về làng Dói.

2013, lần đầu tiên giải Nobel Văn học được trao tặng cho một nhà văn Canada. Cũng lần đầu tiên Viện Hàn lâm Thụy Điển vinh danh một tác giả chuyên viết truyện ngắn : Alice Munro, « bậc thầy của truyện ngắn đương đại ». Dưới ngòi bút của Alice Munro, cuộc sống tẻ nhạt của những con người bình thường, những thân phận hèn mọn, đã trở nên sống động thần kỳ. Văn phong chân thực và giản dị của bà là chìa khóa đưa Munro đến Viện Hàn lâm Thụy Điển.